Research in Residence #3: Stefaan Vervoort
Marcel Broodthaers – The Architect is Absent
© Julien Coulommier
Deze tentoonstelling, de derde in het kader van het Research in Residence programma van CIVA, peilt naar het engagement van de Belgische kunstenaar Marcel Broodthaers (1924-1976) met architectuur, design en de stad tussen ruwweg 1957 en 1967. In dat decennium begon Broodthaers zich in te laten met journalistiek en fotografie, maakte hij zijn eerste kunstwerken en zette hij de lijnen uit voor zijn opkomende praktijk als kunstenaar en schrijver.
De tentoonstelling is opgebouwd rond Monument Public nº 4 (1963), het eerste kunstwerk van Broodthaers dat werd tentoongesteld. Het bestaat onder meer uit eierdozen, een gebarsten plastic bol, eierschalen en gipsen eieren, een blik, bestek en een doos met een speelgoedversie van een ruimtehelm. De tentoonstelling probeert dit vroege werk in zijn context te plaatsen en onderzoekt de formele en referentiële verwantschap met de stedelijke en architecturale kaders van het naoorlogse Brussel. Waar Broodthaers’ ontluikende kunstpraktijk meestal wordt gecodeerd als een overgang van het schrijven van poëzie naar het maken van kunst, belicht The Architect is Absent in plaats daarvan de nauwe relatie van deze assemblagekunst met architectuur, design en de stad.
Aan de hand van artikels, foto's, documenten en publicaties uit collecties van CIVA en andere bronnen, wordt Broodthaers’ kritiek op de moderne architectuur, het industrieel ontwerp en het gebouwd erfgoed onderzocht, meer specifiek in zijn samenwerkingen met architect Constantin Brodzki (1924-2021), kunstenaar-ontwerper Corneille Hannoset (1926-1997) en dichter, architect en criticus Pierre Puttemans (1933-2013).
Broodthaers reflecteerde over architectuur precies op het moment waarop haar functionalistische principes en haar sociale en utopische kwaliteiten op grote schaal ter discussie werden gesteld – een scepticisme dat wordt benadrukt door een bon mot dat hij in 1967 deelde: 'L'architecte est absent'. Hoewel die zin doet denken aan een slecht functionerende samenleving, is het net de afwezigheid van architecturale organisatie en semantische controle die de mogelijkheid van een ander leven opent.
Vervoort is postdoctoraal onderzoeker en stichtend lid van de onderzoeksgroep KB45 (Kunst in België sinds 1945) aan de Vakgroep Kunst-, Muziek- en Theaterwetenschappen van de Universiteit Gent (UGent). Hij behaalde een masterdiploma in architectuur en ingenieurswetenschappen aan de Vakgroep Architectuur en Stedenbouw van de UGent, een MPhil in beeldende kunst, media en architectuur aan de Vrije Universiteit Amsterdam en een PhD in architectuur en ingenieurswetenschappen aan de UGent. Eerder doceerde hij aan de Vrije Universiteit Amsterdam, de Rotterdamse Academie van Bouwkunst, de AP Hogeschool Antwerpen en LUCA School of Arts in Brussel. In 2023 was hij postdoctoraal onderzoeker aan het Henry Moore Institute in Leeds. Zijn onderzoek is gepubliceerd in boeken, catalogi en tijdschriften over kunst en architectuur.
