Research in Residence #3: Stefaan Vervoort
Marcel Broodthaers – The Architect is Absent
© Julien Coulommier
Deze tentoonstelling, de derde in het kader van het Research in Residence programma van CIVA, peilt naar het engagement van de Belgische kunstenaar Marcel Broodthaers (1924-1976) voor architectuur, design en de stad tussen ruwweg 1957 en 1967. In dat decennium begon Broodthaers zich in te laten met journalistiek en fotografie, maakte hij zijn eerste kunstwerken en zette hij de lijnen uit voor zijn opkomende praktijk als kunstenaar en schrijver.
De tentoonstelling is opgebouwd rond Monument Public nº 4 (1963), het eerste kunstwerk van Broodthaers dat werd tentoongesteld. Het bestaat onder meer uit eierdozen, een gebarsten plastic bol, eierschalen en gipsen eieren, een blik, bestek en een doos met een speelgoedversie van een ruimtehelm. De tentoonstelling probeert dit vroege werk in zijn context te plaatsen en onderzoekt de formele en referentiële verwantschap met de stedelijke en architecturale kaders van het naoorlogse Brussel. Waar Broodthaers’ ontluikende kunstpraktijk meestal wordt gecodeerd als een overgang van het schrijven van poëzie naar het maken van kunst, belicht De architect is afwezig in plaats daarvan de nauwe relatie van deze assemblagekunst met architectuur, design en de stad.
Aan de hand van artikels, foto's, documenten en publicaties uit collecties van CIVA (link naar pagina) en andere bronnen, wordt Broodthaers’ kritiek op de moderne architectuur, het industrieel ontwerp en het gebouwd erfgoed onderzocht, meer specifiek in zijn samenwerkingen met architect Constantin Brodzki (1924-2021), kunstenaar-ontwerper Corneille Hannoset (1926-1997) en dichter, architect en criticus Pierre Puttemans (1933-2013).
Broodthaers verbeeldde steden en gebouwen, publiceerde in een architectuurtijdschrift en werkte samen met architecten en ontwerpers; toch stelde hij de vrijheid en het vermogen van de kunstenaar om de maatschappij te bekritiseren tegenover de verplichting van de architect om tegelijkertijd ‘dingen te doen werken’ en de maatschappij te dienen. “L'architecte est absent”, een schimpscheut die Broodthaers rond 1967 in zijn kunst gebruikte, zegt veel over dit contrast. De zin verwijst naar een architect, bestaand of ingebeeld, wiens afwezigheid het kunstwerk poëzie, authenticiteit en legitimiteit verleent.
Vervoort is postdoctoraal onderzoeker en stichtend lid van de onderzoeksgroep KB45 (Kunst in België sinds 1945) aan de Vakgroep Kunst-, Muziek- en Theaterwetenschappen van de Universiteit Gent (UGent). Hij behaalde een masterdiploma in architectuur en ingenieurswetenschappen aan de Vakgroep Architectuur en Stedenbouw van de UGent, een MPhil in beeldende kunst, media en architectuur aan de Vrije Universiteit Amsterdam en een PhD in architectuur en ingenieurswetenschappen aan de UGent. Eerder doceerde hij aan de Vrije Universiteit Amsterdam, de Rotterdamse Academie van Bouwkunst, de AP Hogeschool Antwerpen en LUCA School of Arts in Brussel. In 2023 was hij postdoctoraal onderzoeker aan het Henry Moore Institute in Leeds. Zijn onderzoek is gepubliceerd in boeken, catalogi en tijdschriften over kunst en architectuur.
